Avrupalılar, ABD siyasi sisteminin çöktüğünü düşünüyor

CGTN / Keith Lamb

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) tarafından yakın zamanda yapılan bir anket, Avrupalıların Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) yönelik tutumlarının, Kuzey Amerika ülkesinin kilit üye devletlerdeki çoğunlukların gözünden düşmesiyle büyük bir değişime uğradığını gösteriyor.

11 ülkeden 15 bin Avrupalının katıldığı bu anketin çıkarımları, Avrupalıların artık ABD siyasi sisteminin çöktüğünü düşündüklerini gösteriyor. Çin’in on yıl içinde ABD’den daha güçlü olacağına ve bu iki güç arasında çatışma çıkması durumunda Avrupa’nın tarafsız kalacağına inanıyorlar.

Trump, Avrupalıların, tüm savunma ve ekonomik yumurtalarını tek bir Amerikan sepetine koyarak ne kadar savunmasız kaldıklarını fark etmelerini sağladı. Trump’ın kaprisi, Avrupalılara Avrupa’nın ne kadar hızlı bir şekilde rakibe dönüşebileceğini gösterdi. Bu, Kuzey Akım 2 destanıyla ABD’nin Almanya’nın iç işlerine karışmasıyla çok belirgin oldu.

Bununla birlikte, Avrupa’nın ABD ile hayal kırıklığı yeni bir şey değil. Obama’nın görevde olduğu günler boyunca ihbarcı Edward Snowden tarafından elde edilen belgelerin, ABD Ulusal Güvenlik Ajansı’nın (NSA) AB’deki yetkilileri gözetlediğini, bilgisayar ağına sızdığını ve Avrupa Birliği’nin (AB) Brüksel’deki genel merkezini dinlediğini ortaya çıkardığını unutmayalım. Bir NSA belgesine göre, “çoğu yabancı üçüncü sınıf ortakların sinyallerine saldırabiliriz ve bunu da yaparız”. NSA dilinde bu ABD birinci sınıf millettir, Beş Göz ülkeleri ikinci sınıf ve Avrupalılar üçüncü sınıf ortaklardır.

AVRUPALILAR, ABD SİYASİ SİSTEMİNİN ÇÖKTÜĞÜNÜ DÜŞÜNÜYOR

Genç Bush’un döneminde Irak savaşı, NATO ittifakı içinde Fransa ve Almanya gibi büyük Avrupa devletlerinin işgale karşı çıkmasına neden oldu. Irak işgalinin arka planlarından biri Irak’ın 2000 yılında petrolünü dolar yerine Euro olarak satmaya başlamasıydı. Bu nedenle bir süredir, ABD’nin yurt dışındaki eylemlerine ilişkin olarak Avrupa devletlerinin lider mevkilerinde hoşnutsuzluk var. Avrupa’nın sıradan vatandaşları için, kendi seçkinlerinin bir kısmının razı olduğu kapılarının önündeki ABD önderliğindeki NATO eylemlerinin sonuçları, kendilerine daha fazla zorluk çıkmasına neden oldu.

Libya, Suriye ve Irak’ın harap olması, Avrupa’ya muazzam bir mülteci akınına yol açtı. Avrupalı vatandaşlar, harap vatanlarını terk eden bu çaresiz kurbanlarla nasıl başa çıkacakları muamması ile baş başa kaldı.

Bir yandan Avrupalılar, kültürlerinin yok olmasından korkuyorlar ve işçi sınıfının verdiği tarihi mücadeleyle kazanılan refaha sahip bu devletler üzerindeki baskı artarken bu insan akınının artan bir iş rekabetine yol açacağından endişe duyuyorlar.

Öte yandan, Avrupalı vatandaşlar hiçbir şeyi olmayanlar için ellerinden gelenin en iyisini yapmak istiyor ve birçoğu da ABD’yi izleyen elitlerinin emperyal politikalarının mülteci krizine yol açtığını fark ediyor. Avrupa’yı çevreleyen istikrarsızlığa şaşmamalı çünkü son ankete katılanların üçte ikisi, AB’nin ABD’den bağımsız olarak kendi savunma kapasitelerini geliştirmesi gerektiğine inanıyor.

Avrupa geleneklerinin kaybolacağı korkusuna yol açan sadece mülteci krizi değil. Amerikan pop kültürü on yıllardır Avrupa kültürünü ayaklar altına aldı. Fransa, Fransız dilini korumak ve Hollywood’un gücüne karşı Fransız filmlerini tanıtmak için yasalar çıkarıyor. Film üreten eski medya endüstrisinin ötesinde, Avrupa daha kötü gidiyor. Facebook, Microsoft, Apple, Google, YouTube, Amazon, büyük bilgi işlem ve internet şirketlerinin listesi uzayıp gidebilir ve listede yükselen tek bir Avrupa şirketi bulunmuyor.

AVRUPALILAR DOĞALARI GEREĞİ ULUSAŞIRI

Bu şirketlerin eğlenceyi, iletişimi, iş yerini ve tüketimi kontrol ettiği düşünüldüğünde, bu statüko ancak Avrupalılar için zararlı olabilir. Bu, son zamanlarda bu tekelleri kontrol edenlerin kendi çıkarlarına aykırı görüşleri ne kadar çabuk yasaklayacağını gördüğümüz düşünüldüğünde daha da fazlası oluyor.

Avrupalılar doğaları gereği ulusaşırıdır. Küçük Avrupa devletlerinde yaşamak, sık sık yurt dışına seyahat etmeye ve farklı bakış açılarına sahip kişilerle etkileşime yol açar. Bu aynı zamanda Avrupalıların çok dilli oldukları anlamına gelir ve bu da onları kendi ulusal sınırlarının ötesinde dünyayı anlamaya daha yatkın hale getirir.

Bu nedenle, AB’nin denge üzerine kurulduğunu kabul etmek ve ABD’nin ezici varlığına taviz vermek bazen Avrupalılara şatafatlı görünebilir. Bu düşünceyle, ECFR tarafından yapılan anketin, Washington’ın Çin’e karşı Avrupa’nın uyumunu hafife alamayacağını vurgulaması şaşırtıcı değil.

Elbette ABD-Avrupa ilişkileri mahvolmadı. İki kutup arasında çok fazla iyi niyet ve iş birliği yapılacak çok sayıda karşılıklı çıkar var. Bununla birlikte, yeni Biden yönetiminin, Trump döneminde öne çıkan bazı küresel eğilimlerin bir süredir mayalandığını hesaba katması gerekiyor. Bu eğilim, çok kutupluluğun yükselişidir. Sonuç olarak, bir başkanlık döneminin kısa vadeli politikaları, Avrupa halkını tek kutuplu bir Amerikan yörüngesine çekmeye yetmeyecektir.