Biden yönetimi DSÖ’nün Çin’in tutumunu haklı çıkarmasını görmezden mi geliyor?

CGTN

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) bir heyetinin, değerlendirmelerinin, yeni koronavirüsün Çin’in Wuhan kentindeki bir laboratuvardan kaynaklanmış olmasının “çok yüksek oranda ihtimal dışı” olduğu ve daha fazla incelemeye gerek olmadığı şeklindeki sonucunu açıklamasından hemen sonra Washington bu konuda kuşkuları olduğunu söyledi.

Ürkütücü biçimde eski Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump yönetiminin DSÖ’yü “Çin’i kayırıyor” diye kötülemesine benzer bir şekilde, Beyaz Saray Basın Sekreteri Jen Psaki, ABD’nin bulguları daha fazla inceleyeceğini ve Çin’de “kendi uzmanlarımızdan oluşan bir ekibin inceleme yapması şarttır” diyen bir açıklama yaptı. Bağımsız, çok taraflı bir değerlendirmenin mevcut yönetim tarafından kabul edilmemiş olması gerçeği Trump yönetiminin Covid-19’la ilgili söyleminin varlığını sürdürdüğü yönünde endişe verici bir işaret.

Değerlendirmeyi doğrudan DSÖ-Çin ortak ekibinin üyesi Peter Ben Embarek yaptı. Embarek, Çin Bilimler Akademisi Wuhan Virüs Bilimi Enstitüsü’ndeki bir laboratuvar sızıntısının salgının kaynağı olmasının ihtimal dışı olduğunu belirtti. Embarek, yarasaların, bulaşıcı hastalıklar için hem bir depo hem de nakledici olarak bir tarihleri olduğu için salgının muhtemel kaynağı olmaya devam ettiklerini teyit ederken virüsün çapraşık, anlaşılması zor bir rota takip etmiş olabileceğini, dondurulmuş gıdalardan bulaşması ihtimalinin daha fazla araştırma yapılmasını gerektirdiğini söyledi.

 ABD, DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NÜN BULGULARINI KABUL ETMEMEKTE ISRARLI

Embarek’in değerlendirmesi, virüsün kökeninin net olmadığının bir kanıtı. Çin, burasının, Washington’dan gelen tiratlar ve kavgacı söylemlere rağmen karmaşık bir alan olduğunu iddia ediyor. Bu kez ve selefleri için karakteristik olan bir biçimde, Başkan Joe Biden yönetimi araştırmanın planlanmasında ve uygulanmasında ABD’nin katılımının olmamasını bahane ederek, bulguları reddetmeyi seçti ve kendilerinin bağımsız bir inceleme yapmak istediğini belirtti. Sanki DSÖ’nün bulguları, ABD’nin kabul etmesi için yeterince bağımsız ya da tarafsız değilmiş gibi görünüyor.

Bu tutum ayrıca ABD, DSÖ ve Çin arasındaki geçmek bilmeyen güven eksikliğinin iki ülke arasında muhtemel bir yakınlaşma ile ilgili baştaki iyimserliğe rağmen ortadan kalkmadığını gösteriyor. Jen Psaki’nin belirttiği gibi kendi uzmanlarının sahada inceleme yapmasını istemek, DSÖ’nün benimsediği bulguları tetkik etme konusundaki bütün metodolojisinin tartışmalı olduğunun düşünüldüğünü gösteriyor. Bu, koronavirüs ve neden olduğu salgının kaynakları ile ilgili gerçeklere dayalı ve bilimsel bilgiyi zayıflatma riski taşıyor.

Oxford Profesörlerinden Dr. Tom Jefferson, Covid-19’un Wuhan’dan kaynaklandığı konusundaki yaygın görüşe DSÖ araştırmasından önce de karşı çıkmıştı ama bu Trump yönetimi tarafından göz ardı edilmişti. Embarek  yeni ortaya çıkarılan bilgilerin salgınla ilgili görüşü nasıl değiştirmediğine de değindi. Ama Biden yönetiminin öyle görünüyor ki, bundan hiç etkilenmemiş.

BİDEN YÖNETİMİ ÜLKESİNİN İLERİ GİTMESİNİ İSTİYORSA DSÖ ARAŞTIRMASINA İNANMALI

Böyle genel görüşler, virüsle ilgili sayısız komplo teorilerini besledi. DSÖ gibi çok taraflı kuruluşların kökeni belirlemedeki önemi bu yüzden çok büyüktür ve araştırma yapma konusundaki kapasite oluşturma gücünün artırılması gerekir. Ama Washington araştırma bulgularına katkıda bulunmak yerine, Çin yetkililerinin DSÖ uzmanlarına karşı varsayılan iş birliği eksikliğini suçladı.

Çin’in virüsle ilgili söylemlere sansür uyguladığı teorisini papağan gibi tekrarlayan Psaki’nin kullandığı terim “zorunlu şeffaflık”tı. Eğer durumu gerçekten böyle olsaydı, DSÖ uzmanları, Çin yetkililerinin bulguların araştırılması konusunda iş birliği etmemelerini açıkça kınarlardı.

Embarek’in bahsettiği karmaşık yol enfeksiyon hastalıklarının bir bölgeyle sınırlı olmayan coğrafi boyutlarını da vurguluyor. Salgın öncesi küresel seyahatler ve bölgesel bağlantılılık değişik nüfuslar arasında kontrolsüz etkileşimlere izin verdi. Bu nedenle, Huanan deniz ürünleri pazarına ulaşmadan önce, ilk salgında sınırlar ötesi hareketlerin katkıda bulunan bir faktör olduğu ihtimali göz ardı edilemez. Bu Çin’i şeytanlaştırmanın tartışmalı bir iş olduğu anlamına gelir.

Çin’in salgın konusundaki uzman heyetinin başkanı Liang Wannian, virüsün Çin’in ötesinde başka bölgelerde dolaşmakta olabileceği ihtimaline yol açacak şekilde, ilk belirlenen vakadan önce de enfeksiyonlar olduğu olasılığının yok sayılmaması gerektiğini söyledi. Ancak ne yazık ki, sadece tek bir senaryonun -virüs Wuhan’dan kaynaklandı- mümkün olduğuna inanmaya devam edecek gibi görünen ABD’nin tüm bu karışıklıkla arası iyi değil.

Eğer Biden yönetimi gerçekten ülkesinin ileri gitmesini istiyorsa, DSÖ araştırmasının gerçekliği ya da Çin ile iş birliği konusunda şüpheler pazarlamak yerine, DSÖ araştırmasına inanmalıdır. Bunu göz ardı etmek yeni yönetimi eski yönetimden ayırmaktan çok, daha fazla benzer hale getiriyor.