Çin-Pakistan dostluğunun 70 yılını kutlamak

Global Times / Pakistan Dışişleri Bakanı Makhdoom Shah Mahmood Qureshi

Pakistan’ın tarihinde 21 Mayıs 1951 belirleyici bir andı. O gün Pakistan, Çin Halk Cumhuriyeti ile resmi diplomatik ilişki kurdu. Geçen 70 yılda ikili ilişkilerimiz sürekli güçlendi ve modern tarihte devletlerarası ilişkilerde çok az örneği görülen bir zirveye ulaştı. Çelik kardeşler olarak, her zaman en zor zamanlarda birbirimizin yanında durduk. İlişkimiz “her koşula elverişli bir stratejik ortaklığa” dönüştü.

Coğrafya, tarih ve Asya kimliği ile birleştirilen Pakistan ile Çin arasındaki antik çağlardan beri devam eden ilişkiler resmi ilişkilerin kurulmasından önce gelir. Bilinmeyen tarihlerden bu yana, Faxian ve Xuanzang gibi birçok Çinli rahip ve münzevi Büyük Himalaya Dağları’nın ağır koşullarını geçmeye cesaret ederek Pakistan’daki meşhur Budist tapınaklarına geldiler ve Budizmin öğreti ile geleneklerini öğrendiler.

Başbakan Muhammed Ali Bogra ile Başbakan Zhou Enlai arasında, 1955 Bandung Konferansı sırasındaki ilk yüksek düzeyli ilişkiler bağlarımızın derinleşmesine yol açtı ve Başbakan Hüseyin Şahid Suharverdi ve Başbakan Zhou’nun karşılıklı ziyaretlerinin yolunu açtı. Fakat iki ülke arasında 1963’te sınır anlaşmasının imzalanması büyük bir güven sağlayan ve yakın dostluk kurulması için sağlam bir temel oluşturan önemli bir dönüm noktası oldu. Bundan kısa süre sonra ulusal hava yolu şirketimiz Pakistan Uluslararası Hava Yolları (PIA) Çin’e uçuşlara başlayan ilk komünist olmayan ülkenin hava yolu oldu.

Başkan Mao Zedong ve Zhou gibi büyük Çin liderleri ilişkilerimizin güçlendirilmesinde hayati bir rol oynadı. Anı şekilde, hem Pakistan hem de Çin’in birbirini takip eden lider kuşakları sağlam ilişkilerimizin güçlendirilmesine paha biçilmek katkılarda bulundu. 70 yıl boyunca gururla, sarsılmaz ilişkimizi karşılıklı güven, karşılıklı destek ve karşılıklı anlayış ilkeleri etrafında kurduk.

Pakistan şimdi meşhur olan ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Çin arasındaki yakınlaşmayı müjdeleyen ve daha sonra tarihin yönünü değiştiren, ABD ulusal güvenlik danışmanı Henry Kissinger’in 1971’de Beijing’e yaptığı gizli ziyarete yardımcı oldu.

Soğuk Savaş’ın zorluklarına ve karmaşık jeopolitik ortama ortak olarak karşı durarak, iş birliğimiz çok taraflı kurumlarla birlikte gelişti ve Pakistan Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1971’de Birleşmiş Milletler’e (BM) üye olmasını destekledi. İki ülke merkezi çıkarlarını oluşturan sorunlarda birbirini destekliyor. Pakistan “Tek Çin” ilkesini kabul ediyor ve Çin’i Xinjiang, Hong Kong, Güney Çin Denizi, Taiwan ve Tibet gibi konularda destekliyor. Çin bizim kilit stratejik, ekonomik ve kalkınma önceliklerimizde Pakistan’ın yanında durdu.

“ÇİNLİ İŞ İNSANLARINI YATIRIM YAPMAYA ÇAĞIRIYORUZ”

Çin anlaşmazlığın “BM Sözleşmesi, ilgili Birleşmiş Milletler M Güvenlik Konseyi (BMGK) kararları ve Pakistan ile Hindistan arasındaki anlaşmaların ortaya çıkardığı somut bir gerçek” olduğunu vurgulayarak, Pakistan’ın Jammu ile Keşmir’deki durumla ilgili haklı ve ilkeli tutumunu desteklemekte önemli bir rol oynadı. Beijing ayrıca “Keşmir bölgesinde statükonun herhangi bir şekilde tek taraflı olarak değiştirilmesinin yasa dışı ve geçersiz” olduğunu da vurguladı. Pakistan da Çin ile Hindistan arasındaki Sınır Sorunu’nda kararlı biçimde Çin’i destekledi ve böylece bölgesel barış ile istikrarı güçlendiren meşru davaların destekçisi haline geldi.

Yüksek düzeyli ilişkiler, ortak çıkarları oluşturan konularda birbirimize güven sağladığımız ilişkilerimizin ayırıcı özelliğidir. Başbakan İmran Han, ikili ilişkilerimizi daha da derinleştirmek ve sağlamlaştırmak için Çin’i 2018 ve 2019’da ziyaret etti. Ben de ilişkilerimizi daha da güçlendirmek adına Çin’e birçok ziyaret yaptım. Bu yıl Cumhurbaşkanı Xi Jinping’i Pakistan’da ağırlamayı ümit ediyoruz ve Xi’nin bu ziyaretinin zaman içinde kendini kanıtlamış ortaklığımızın daha da güçlendirilmesine çığır açıcı bir katkı yapmasını bekliyoruz.

Başbakan İmran Han Çin’in dikkate değer başarılarını övdü ve Çin’in yoksulluğu yok etme ile kalkınma modelinin taklit edilmeye değer olduğunu düşünüyor. Başbakanın reform gündemi Xi’nin vizyonuyla dolu bir gündemdir. Pakistan Çin’in önerdiği, bir bağlantılılık ve küresel büyüme mihveri haline gelen Kuşak Yol İnisiyatifi’ni destekliyor.

İlk aşamalarının tamamlanmasından sonra dönüştürücü Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) girişimi sanayileşme, tarım ve sosyoekonomik kalkınma üzerinde enerjik odaklanması ile ikinci evresine girdi. CPEC girişimi altında geliştirilecek Özel Ekonomik Bölgelerin (SEZs), Pakistan’ın sanayileşme sürecini canlandıracağına ve ekonomik kalkınmayı daha ileri götüreceğine inanıyoruz. Çinli iş insanlarını SEZs içinde yatırım yapmaya çağırıyoruz.

Covid-19’un Çin’de ortaya çıkmasından sonra, Pakistan, buna karşı mücadelesine destek olmak için Çin’e hemen gerekli tıbbi malzemeleri gönderdi. Pakistan Devlet Başkanı Dr. Arif Alvi, Çin halkı ve hükümeti ile dayanışmasını göstermek için, Mart 2020’de Çin’i ziyaret etti.

Salgın Pakistan’a sıçradığında, Çin bize cömertçe yardım etti. Çinli tıp uzmanlarından oluşan bir heyet Cumhurbaşkanı Xi’nin özel emirleri üzerine Pakistan’ı ziyaret etti. 60’tan fazla uçak dolusu yardım malzemesi Pakistan’a gönderildi ve bir tıp heyeti Çin Kurtuluş Ordusu tarafından Covid-19’u kontrol almamıza yardım için gönderildi.

Pakistan, Xi’nin Covid-19 aşısı geliştirildiğinde “küresel kamu malı” olması gerektiği açıklamasını destekledi.  Pakistan ile Çin arasında aşı konusundaki iş birliği çok iyi ilerliyor. Çin’in CanSino aşısının üçüncü faz denemeleri Pakistan’da tamamlandı. Ön cephedeki sağlık çalışanlarımızın hayatlarını korumak için bize 500 bin Sinopharm aşısı sağladığı için Çin’e minnettarız. Pakistan halkı bu kardeşçe jesti daima hatırlayacaktır.

“ÇİN EN BÜYÜK TİCARET VE YATIRIM ORTAĞIMIZ”

Çin bizim en büyük ticaret ve yatırım ortağımız. İkili ticaret yıllar içinde birkaç kat arttı ve ticaret potansiyelini en iyi seviyesine çıkarmamız gerekiyor. Çin tarım, süt ürünleri, kümes hayvanları, balıkçılık ve et üretimi için büyük bir piyasaya sahip. Pakistan ile Çin kapsamlı bir Tarım Eylem Planı üzerinde çalışıyor.

Çin dünyada bilim ve teknoloji alanındaki liderlerden biri. Yapay zekâ, bulut işlemcilik ve diğer en son teknolojik alanlarda iş birliğimizi derinleştirmek istiyoruz. Güçlü savunma iş birliğimiz yüksek düzeyli askeri ziyaretler, yapısal savunma ve güvenlik görüşmeleri, ortak tatbikatlar, her iki ülkenin kurumlarında personel eğitimini, savunma üretimi ve savunma ticaretini içeriyor.

Çok yönlü ikili ilişkilerimizin başka bir önemli ve gelecek vadeden yönü halktan halka ve kültürel ilişkilerin büyümesidir. Şu anda 28 binden fazla Pakistanlı öğrenci Çin’de eğitim görüyor, Çin’in gelişmiş eğitim sisteminden faydalanıyor. Çin ile 7 kardeş eyalet ve 13 kardeş şehir ilişkisi kurduk. Değişik Çin üniversitelerindeki 7 Pakistan araştırmaları merkezi, 11 Urdu dil bölümü ve Pakistan’daki 4 Konfüçyus Enstitüsü iki ülke arasındaki kültürel anlayışı geliştiriyor.

Pakistan-Çin diplomatik ilişkilerinin kurulmasının 70. özel öneme sahip yıl dönümü nedeniyle, eski bağlarımızı kutluyor, kıdemli liderlere bu benzersiz ilişkiyi güçlendirmeye yaptıkları katkılar nedeniyle saygılarımızı sunuyor ve son 70 yılın başarılarının üzerine dayanacağımıza söz veriyoruz. Pakistan bu tarihsel yıl dönümü, genç kuşaklarımıza ilişkilerimizin hayatiliği ve derinliği ile tarihsel önemini kavramaları ilhamı verecek bir tarzda yıla yayılmış bir dizi etkinlik yapmayı planlıyor.

21. yüzyılın gerekleri ortaya çıkan zorlukların yanı sıra fırsatlarla da ilgilenmek için yeni bir paradigmayı gerektiriyor. Hem Çin hem de Pakistan bölgemizin kaderini değiştirme ve çatışmalardan ve ideolojik dogmatizmlerden uzak tutmak, barış, kalkınma ve refahı destekleyen bir yaklaşımda bulunmak isteyen ortak bir vizyonla birbirine bağlıdır. Cumhurbaşkanı Xi’nin 2015’teki ziyareti sırasında Pakistan Meclisi’ne hitaben yaptığı konuşmada, ilişkimizi “dağlardan yüksek, okyanuslardan derin ve baldan tatlı” diye tanımlamasına şaşmamalı.

Yazıma, Pakistan’ın yeni dönemde derin köklere sahip bağlarımızı daha da sağlamlaştırma hedefi ile bir ortak geleceği sahip yakın Çin-Pakistan topluluğu kurma amacına bağlı kaldığını teyit ederek bitiriyorum.